Η ΠΡΩΤΗ ΕΝΕΤΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗ ΒΟΥΦΡΑΔΑ

Το 1205 οι Φράγκοι κατέλαβαν το πριγκιπάτο της Αχαΐας και έγιναν κύριοι της Πελοποννήσου, εκτός από ένα μικρό κομμάτι της Πυλίας που ήταν στα χέρια των Ενετών. Το 1209 η συνθήκη που υπογράφτηκε στο νησί Σαπιέντζα μεταξύ Βιλλαρδουΐνου και Ραφαήλ Γκένο καθόριζε τις περιοχές που στο μέλλον θα ανήκαν στη Βενετία. Η συνθήκη της Σαπιέντζας(1) καθόριζε τα σύνορα με τον παρακάτω τρόπο: «…από έναν ποταμόν, ο οποίος εκβάλλει εις το Portus zuhci έως το μέσον της μικράς νήσου η οποία κείται εντός του κόλπου και εκείθεν κατ΄ ευθείαν έως το Portus Simeri  εν συνεχεία προσδιορίζεται το μερίδιον της Βενετίας το οποίον περιλαμβάνει την πόλιν της Μεθώνης μεθ΄ όλων των εξηρτημένων περιοχών των κειμένων εντός των ορίων του μνημονευθέντος ποταμού έως το Portus Sinati ή Sinaci,ακολούθως δε την πόλιν της Κορώνης μετά των εξηρτημένων περιοχών».(2)

Από το 1835 η Σύγκλητος των Ενετών φοβάται μήπως το φρούριο του Portus Zunci πέσει στα χέρια των Γενουατών, γι΄ αυτό με τη συνθήκη του 1423 που υπέγραψαν οι Βενετοί με τον αρχιεπίσκοπο Πατρών, αδερφό του πρίγκιπα Κεντουριώνη Ζαχαρία, εκτός από το Ναβαρίνο περιέρχονται σε αυτούς και τα φρούρια της ευρύτερης περιοχής Manticori, Grisi, Lacanatia, Cormina και άλλα. Το Manticori, που πιθανολογούμε ότι βρισκόταν στα σύνορα της Βουφράδας, βλέπουμε ότι μέχρι τότε ανήκε στο πριγκιπάτο και μόνο το 1423 τα κατέλαβαν οι Βενετοί. Άρχοντας των χωριών Sante Elia, Nicline και  Molini γίνεται ο  Adam De Melpignono. Τότε έχουμε και την πρώτη αντίδραση από τον πρίγκιπα Κεντουριώνη Ζαχαρία   που διαμαρτύρεται ότι τα μέρη αυτά ανήκουν στην Ανδρούσα και όχι στο Manticori και στο Grisi όπως έλεγε η Βενετία.

Κι ενώ κατά τη δεύτερη Ενετοκρατία γνωρίζουμε ότι η περιοχή της Μεθώνης εκτεινόταν αριστερά του Λυκόδημου και έφτανε μέχρι τα χωριά Χαλβάτσου, Πολαίνα και Ράδου της περιοχής Αριστομένη, κατά την περίοδο της πρώτης Ενετοκρατίας δεν έχουμε ξεκάθαρη εικόνα. Γνωρίζουμε μόνο ότι το 1423 μια μεγάλη περιοχή της ενδοχώρας, μέσα στην οποία ήταν και το Manticori, την κατέλαβαν οι Ενετοί. Πάντως, κάποιο χρονικό διάστημα τα σύνορα των Ενετών έφταναν ανατολικά μέχρι τα χωριά Χάστεμη και Αβραμιού. Όλα τα στοιχεία μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η Βουφράδα μέχρι το 1423 ανήκε στο πριγκιπάτο της Αχαΐας. Πρωτεύουσα του πριγκιπάτου ήταν η Ανδραβίδα. Ολόκληρη η Πελοπόννησος χωρίστηκε σε δώδεκα βαρονίες. Η Βουφράδα ανήκε στη βαρονία της Καλαμάτας.

Το 1439 η μεσσηνιακή ενετική περιοχή περιελάμβανε επτά κάστρα,(3) στα οποία διορίζονται διοικητές με διετή θητεία. Όταν έληγε η θητεία τους, πήγαινε ειδικός σύμβουλος για να ακούσει τα παράπονα του λαού.(4)

Γενικά, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι υπήρχε μεγάλη διαφορά ανάμεσα στη φράγκικη Μεσσηνία, στη βυζαντινή Μεσσηνία και στην ενετοκρατούμενη περιοχή. Αυτό οφείλεται στα εμπορικά μυαλά των Ενετών και στην τέλεια για την εποχή διοικητική και οικονομική οργάνωση της περιοχής τους.

Ενώ στην ενετοκρατούμενη περιοχή επικρατούσε οικονομική άνθηση με τριακόσια χρόνια περίπου ειρήνης, η υπόλοιπη Μεσσηνία ζούσε ένα άνευ προηγουμένου αλληλοσπαραγμό. Έναν αλληλοσπαραγμό, στα ερείπια του οποίου θα προσθέσει τα δικά του ο σεισμός του 1451.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

  1. Το κείμενο της συνθήκης της Σαπιέντζας δημοσιεύθηκε από τους TAFEL και THOMAS, (URKUNDEN ZUR ΑΕLTEREN HANDELS –UΝD STAATSGESCHICHTE DER REPUBLIK VENEDIG, 11, σ. 97-100). Παρακάτω αναφέρουμε τις περικοπές που μας ενδιαφέρουν: Το πριγκιπάτο αποκτά "ΤΕRRΑΜ… Α FLUMINE QOUD CADIT ΙΝ ΡΟRΤΟ ZUNCI ΡΕR ΜΕDΙΑΜ PARVAM INSULAM POSITAM ΙΝ ΡΟRTU (Μ) ΕΤ SURSUM RECTE USQUE ΑD ΡΟRTUΜ SIMARI (OU SARMARI)". Το μερίδιο της Βενετίας περιλαμβάνει αφενός "CIVITATEM MOTHONIS CUM ΤΑΝTUΜ DΕ SUIS PERTINENTIIS, QUΑΝTUΜ INCLUDIT FLUVIUS SUPRASCRIPTUS ΕΤ SURSUM RECLE USQUE AD ΡΟRTUΜ SINATISINACI)" αφετέρου " CIVITATEM CORONI CUM SUIS PERTINENTIIS ΕΤ CATAPANIS: EUM SUIS VΕRΟ PERTINENTIIS, QUΕ SUND DΕ RΑΤΙΟΝΕ ΕΤ CIVITATIS CORONI". [ΑΝΤΟΙΝΕ ΒΟΝ, "Μεσσηνιακά Γράμματα"]
  2. ΑΝΤΟΙΝΕ ΒΟΝ: Τα σύνορα των Ενετικών κτήσεων εν Μεσσηνία από του 130υ έως του 150υ αιώνος, άρθρο στα "Μεσσηνιακά Γράμματα", τόμος Β', σελίδα21.
  3. ΝΙΚΟΣ ΚΟΤΣΙΡΗΣ: Συμβολή στην ιστορία της Μεθώνης, Αθήνα, 1983, σελίδα61.
  4. Α. ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ: Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, τόμος Α', σελίδα 346.