Η ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΒΟΥΦΡΑΣΟΥ

Την περίοδο της Αντιβασιλείας πραγματοποιήθηκε η πρώτη διοικητική διαίρεση της χώρας σε νομούς, επαρχίες και δήμους. Συντάχθηκε σχέδιο νόμου «περί δήμων» στη γερμανική γλώσσα που αμέσως μεταφράστηκε στην ελληνική, το οποίο απορρίφθηκε γιατί ήταν ξεκομμένο από την ελληνική πραγματικότητα.

Μετά απ' αυτό, η γραμματεία Εσωτερικών δημιούργησε πενταμελή γνωμοδοτική επιτροπή για να μελετήσει σε βάθος το θέμα. Την επιτροπή αποτελούσαν οι: α) Μαύρος, νομάρχης Αργολίδας και Κορινθίας, β) Θεοχάρης, σύμβουλος γραμματείας Εσωτερικών, γ) Σχινάς, σύμβουλος γραμματείας Εκκλησιαστικών και Εκπαίδευσης, δ) Κένταυρος, σύμβουλος γραμματείας Οικονομικών και ε) Παλαιολόγος, έφορος του δημοσίου αγροκτήματος της Τίρυνθας. Η επιτροπή αυτή σε 107 ημέρες (15/6/1833 έως 2/10/1833) συνέταξε και κατέθεσε σχέδιο νόμου, προσαρμοσμένο αυτή τη φορά, όσο βέβαια ήταν δυνατόν, στην ελληνική πραγματικότητα. Έγινε μάλιστα προσπάθεια στις διοικητικές αυτές διαιρέσεις να δοθούν αρχαία ελληνικά ονόματα. Έτσι, ο δήμος Βουφράσου πήρε την ονομασία του από αρχαία τοποθεσία του βουνού Κορυφαίου, ο δήμος Τρίκκης από το αρχαίο χωριό Τρίκκα, ο δήμος Αιγάλεω από το βουνό Αιγάλεω κλπ.

Στις 27-12-1833 υπογράφτηκε το Β.Δ. «Περί του σχηματισμού και της διαιρέσεως των δήμων» που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 3/10-1-1834 και αποτελείτο από 124 άρθρα. Με το διάταγμα εξασφαλίζονταν οι προϋποθέσεις για διαίρεση της επικράτειας σε δήμους, δίνοντας σε αυτούς διπλό χαρακτήρα:

α. Ο δήμος αποτελούσε νομικό πρόσωπο με αυτοδιοίκηση των δικών του υποθέσεων και

β. Ο δήμος αποτελούσε εδαφική και διοικητική περιφέρεια του κράτους.

Το άρθρο 2 πρόβλεπε μεταξύ άλλων ότι: «Τα όρια των δήμων και περιοχών θέλουν τεθή λαμβανομένης επιμελώς υπ' όψιν της φυσικής τοποθεσίας.. .» (1).

Το άρθρο 4 όριζε τις προϋποθέσεις των οικισμών που θα σχημάτιζαν δήμο: «παν χωρίον, έχον τουλάχιστον 300 κατοίκους δύναται να σχηματίση ίδιον δήμον, με ιδίαν δημοτικήν αρχήν... μικρότερα χωρία, σποράδην κείμεναι οικίαι, μύλοι και άλλαι οικοδομαί πρέπει να ενωθούν εις δήμους ή μετ’ αλλήλων ή με πλησίον τι κείμενον μεγαλύτερον χωρίον, να προσηλωθούν προς το παρόν εις τον πλησιέστερον δήμον. Κατά τούτο δε θέλουν ληφθή μετ' επιστασίας υπ' όψιν αι υπάρχουσαι σχέσεις και συγκοινωνίαι...».

Το άρθρο 7 ξεχώριζε τους δήμους με βάση τον πληθυσμό τους σε τρεις κατηγορίες:
α. Δήμος Α' τάξης: ήταν εκείνος που είχε πληθυσμό τουλάχιστον 10.000 άτομα.
β. Δήμος Β' τάξης: αυτός που είχε πληθυσμό τουλάχιστον 2.000 άτομα.
γ. Δήμος Γ' τάξης: εκείνος με λιγότερους από 2.000 κατοίκους.

Συνολικά σ' όλο το ελληνικό κράτος ιδρύθηκαν, το 1836, 455 δήμοι. Μ' αυτόν τον τρόπο η Αντιβασιλεία οργάνωσε την πολιτική διοίκηση του κράτους, διαιρώντας την επικράτεια σε νομαρχίες με νομαρχιακά συμβούλια και σε δήμους με δημοτικά συμβούλια και δημάρχους διορισμένους από το βασιλιά μεταξύ των τριών εκλεγμένων υποψηφίων. Την εποχή αυτή μόνο τα νομαρχιακά και επαρχιακά συμβούλια εκλέγονταν από το λαό. Την ίδια διαδικασία ακολούθησε και ο Όθωνας όταν ενηλικιώθηκε.

Στην περιοχή μας αυτή η διοικητική διαίρεση εκφράστηκε με την ίδρυση, το 1836, του δήμου Βουφράσου, που το 1883 θα μετονομαστεί σε δήμο Βουφράδος. Η ίδρυση του δήμου δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 80/28-12-1836. Στην αρχή το δήμο αποτελούσαν τα χωριά: 1) Χατζή, 2) Βλαχόπουλο, 3) Γκρούστεσι, 4) Αρναούταλη, 5) Βελή, 6) Δάσος των Χιλίων Χωριών και 7) Μύλοι του Χατζή.

Ένα από τα πρώτα προβλήματα του δήμου ήταν η έδρα του, μια και ο τοπικιστικός ανταγωνισμός ήταν έντονος, ιδιαίτερα ανάμεσα στα χωριά Χατζή και Βλαχόπουλο. Μετά από πολλές διεργασίες και παρεμβάσεις τοπικών παραγόντων, το 1836, ορίστηκε προσωρινά έδρα του δήμου το χωριό Βλαχόπουλο και αμέσως μετά αυτή μεταφέρθηκε στο Χατζή, ενώ για ένα μικρό διάστημα έγινε έδρα του δήμου και το χωριό Βλάση. Πρώτος δήμαρχος ορίστηκε ο Αθανάσιος Φράγκος και εισπράκτορας του δήμου ο Κ. Βάλλιας με το ΦΕΚ 80/28-12-1836.

Ο δήμος Βουφράσου συνόρευε την εποχή αυτή με τους δήμους:

Α΄ ΒΙΑΝΤΟΣ: Ο δήμος αυτός ιδρύθηκε το 1836 και περιελάμβανε τους οικισμούς: 1) Ζαϊμογλι (ήταν έδρα του δήμου), 2) Μίσκα, 3) Κουρτάκι, 4) Πελεκανάδα, 5) Καρακασίλη, 6) Δάρα, 7) Μύλο του Σουλεϊμάναγα, 8) Ξενοδοχείο του Λυκοτραφίτη, 9) Μύλο των Αλμπαναίων, 10) Μύλο του Ίσαρη και 11) Ξενοδοχείο του Σαγιά.

Όλοι οι παραπάνω οικισμοί εντάχθηκαν το 1840 στο δήμο Βουφράσου (2). Μεγάλη προσωπικότητα στο δήμο αυτό αναδείχτηκε ο πρώτος δήμαρχος Γ. Μοσχοβίτης (3) από το Ζαϊμογλι, ο οποίος θα παίξει σημαντικό ρόλο στην αντιβαβαρική στάση της Βουφράδας που θα δούμε στη συνέχεια σε σχετικό κεφάλαιο (4). Η οικογένεια των Μοσχοβιταίων υπάρχει και σήμερα στο χωριό Δροσιά.

Β' ΣΚΑΡΜΙΓΚΑ: Βόρεια του δήμου Βουφράσου βρισκόταν ο δήμος Σκάρμιγκα που το 1836 περιελάμβανε τα χωριά: 1) Σκάρμιγκα (έδρα του δήμου), 2) Βλάση, 3) Μηλιώτη, 4) Μανιάκι, 5) Μαργέλι, 6) Κοντογόνι, 7) Νάσια και 8) Μπέσα ή Μπέζα.

Το Μάρτιο του 1837 δήμαρχος είχε διοριστεί ο Ιωάννης. Βάγγαλης (5). Την ίδια εποχή είχε διοριστεί δημαρχιακός πάρεδρος ο Ι. Μυλωνάς (6) και ειδικοί δημαρχιακοίπάρεδροι οι: 1) Κ. Ντούβαλης από το Βλάση (7), 2) Α. Ρότσος από το Μηλιώτη (8), 3) Π. Κατσιάς από το Πισπίσα (9) και 4) Κ. Πανταζόπουλος από το Μανιάκι (10).

Το μήνα Σεπτέμβριο του 1837 διορίστηκε εισπράκτορας στο δήμο ο Νίκος Κωστόπουλος (11).

Όλοι οι οικισμοί του Δήμου μετά το 1840, οπότε έγινε η μεγάλη συγχώνευση, εντάχτηκαν στο δήμο Βουφράσου.

Γ’ ΚΟΡΥΦΑΣΙΟΥ: Ο δήμος ιδρύθηκε το 1835 και περιελάμβανε τους οικισμούς: 1) Οσμάναγα, 2) Ίκλαινα, 3) Ρωμανού, 4) Πετροχώρι, 5) Σχινόλακκα, 6) Γουβαλαγορά, 7) Πλάτανος, 8) Άνω και Κάτω Παπούλια, 9) Πισάσκι, 10) Μύλοι Κέλελη, 11) Καραμανώλη και 12) Ιχθυοτροφείο Γιάλοβας. Έδρα του δήμου ορίστηκε το χωριό Οσμάναγα με πρώτο δήμαρχο το Νικόλαο Μπόμπολα (12), ενώ το 1838 δήμαρχος ορίστηκε ο αγωνιστής της Επανάστασης του 1821 Αθανάσιος Κλης.

Το 1840 εντάχθηκαν στο δήμο τα χωριά (13): 1) Φουρτζή και 2) Άνω και Κάτω Κρεμμύδια του καταργηθέντος δήμου Αιγάλεω, καθώς επίσης και τα: 1) Μίσκα, 2) Ζαϊμογλι, 3) Κουρτάκι, 4) Πελεκανάδα, 5) Καρακασίλη και 6) Δάρα του καταργηθέντος δήμου Βίαντος. Όλα τα παραπάνω χωριά θα ενταχτούν αργότερα στο δήμο Βουφράσου.

Δ' ΑΙΓΑΛΕΩ: Ο δήμος συστάθηκε το 1836 και περιελάμβανε τους οικισμούς: 1) Χανδρινού, 2) Φουρτζή, 3) Άνω και Κάτω Κρεμμύδια, 4) Καντηλισκέρι, 5) Άγιος Ηλίας, 6) Λέζαγα, 7) Καραμανώλη, 8) Σκάτζαγα και 9) Μύλοι του Ιμπραήμ. Έδρα του δήμου ορίστηκε το χωριό Χανδρινού. Πρώτος δήμαρχος ορίστηκε ο Α. Καραμπάτσος και εισπράκτορας ο Κ. Κισκήρας (14). Μετά το 1840, τα χωριά Φουρτζή και Άνω και Κάτω Κρεμμύδια εντάχτηκαν στο δήμο Βουφράσου, ενώ τα υπόλοιπα στο δήμο Κορυφασίου (15).

Ε΄ ΤIΜΑθΕIΑΣ: Το 1836 ο δήμος περιελάμβανε τα χωριά: 1) Σουληνάρι, 2) Χαλαμπρέζα, 3) Καπάσι, 4) Ρομίρι και 5) Μύλοι του Ζουρλοδερβίση. Έδρα του δήμου ορίστηκε το χωριό Σουληνάρι. Όλα τα παραπάνω χωριά, μετά το 1840, εντάχτηκαν στο δήμο Βουφράσου (16).

Τα χωριά του δήμου Βουφράσου κατά τη σύστασή του: 1. Βλαχόπουλο, 2. Χατζή, 3. Αρναούταλη, 4. Γκρούσεσι, 5. Βελή.	Τα σύνορα του δήμου Βουφράσου κατά το 1836

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Θ. Δηλιγιάννης -Γ. Ζηνόπουλος: Ελληνική νομοθεσία, Αθήναι 1869, τόμος Β', κεφάλαιο Γ', σελ. 211.
2. Ο δήμος Βίαντος καταργήθηκε με το Β.Δ. της 17ης-8-1840.
3. ΦΕΚ 80/28-12-1836, σελίδα 21.
4. Στο ίδιο ΦΕΚ δημοσιεύθηκε ο διορισμός ως εισπράκτορα του Ν. Πιλαφά.
5. Β.Δ. 7-3-1837.
6. Β.Δ. 7-3-1837.
7. ΦΕΚ 11/17-3-1837, σελίδα 47β.
8. ΦΕΚ 11/17-3-1837, σελίδα 47β.
9. Β.Δ. 7-3-1837.
10. Β.Δ. 7-3-1837.
11. ΦΕΚ 33/2-10-1837, σελίδα 133α.
12. ΦΕΚ 80/28-12-1836.
13. ΦΕΚ 22/18-12-1840, σελίδα 109.
14. ΦΕΚ 80/28-12-1836, σελ. 20
15. ΦΕΚ 22/18-12-1840, σελ. 109.
16. Β.Δ. 17-8-1840.