ΒΟΥΦΡΑΔΙΩΤΕΣ ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΙ ΤΟΥ ΙΜΠΡΑΗΜ ΣΤΑ ΣΚΛΑΒΟΠΑΖΑΡΑ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ

Δεν ήταν μόνοι οι υλικές ζημιές που προξένησαν στη Βουφράδα τα στρατεύματα του Ιμπραήμ, ήταν και οι εκατοντάδες νεκροί που έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι στις μάχες και στις μικροσυμπλοκές. Εκείνο, όμως, που γέμιζε πόνο και θλίψη τις ψυχές ήταν οι πολλοί αιχμάλωτοι, ιδιαίτερα νέοι στην ηλικία, που στοιβάζονταν στα καράβια για να πουληθούν στα σκλαβοπάζαρα της Αφρικής.

Αποκαλυπτικός είναι ο Γάλλος περιηγητής Charles DavaI (1) για τον τρόπο αντιμετώπισης των αιχμαλώτων: «Αλλά εκείνο που προξενούσε ακόμη πιο ελεεινή εντύπωση είναι τούτο εδώ το θέαμα της «Αγοράς των Σκλάβων» Δεν είχα ιδεί ποτέ πιο θλιβερή σκηνή και μη μπορώντας να συγκρατήσω τα δάκρυά μου, τα άφησα να ξεσπάσουν ελεύθερα... Οι σκλάβοι που πουλιόντουσαν ήταν κατά το μεγαλύτερο μέρος γυναίκες κάθε ηλικίας. Έβλεπες ακόμη εκεί μερικά παιδιά κάτω των δεκάξι χρόνων. Τους μεγαλύτερους σε ηλικία αιχμαλώτους ή τους είχαν θανατώσει ή βρίσκονταν κλεισμένοι στα μπουντρούμια». Επίσης, σε κάποιο άλλο σημείο αναφέρει: «Είδα με τα ίδια μου τα μάτια δεκαπέντε ανθρώπους γδυτούς μπροστά στη σκηνή του Ιμπραήμ να τους σταμπάρουν με ένα καυτό σίδερο και ύστερα να τους ρίχνουν στο μπουντρούμι για να σαπίζουν μέσα στην υγρασία ίσαμε να έρθει το καράβι να τους μπαρκάρουν για την Αίγυπτο, μακριά από το αγαπημένο χώμα της πατρίδος τους, το ποτισμένο με τον ιδρώτα τους και με τα δάκρυά τους, για λογαριασμό του Μεχμέτ Αλή. Είδα παπάδες σταυρωμένους, είδα άλλους δεμένους στα λιόδεντρα να ψήνονται σε σιγανή φωτιά...».

Τις πληροφορίες για τους Βουφραδιώτες αιχμαλώτους (2) παίρνουμε από ένα έγγραφο του εκτάκτου επιτρόπου της Άνω Μεσσηνίας Αντώνη Τζούνη, με ημερομηνία 9 Αυγούστου 1828, που στάλθηκε στον κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια. Η καταγραφή στόχευε στο να εξασκηθεί διπλωματική πίεση στους Αιγυπτίους να απελευθερώσουν τους αιχμαλώτους. Οι Αιγύπτιοι επέστρεψαν ελάχιστους, γύρω στα 800 παιδιά, έναντι λύτρων.

Στη συνέχεια παραθέτουμε πίνακα με τους Βουφραδιώτες αιχμαλώτους:

Αυτά τα δεινά πέρασε η Βουφράδα μαζί με ολόκληρη τη Μεσσηνία. Για τα δεινά αυτά, αργότερα, στις 31 Οκτωβρίου 1827, έγραψε ο υπουργός των Εσωτερικών Γ. Γλαράκης στο φιλέλληνα Μίλλερ: «Κανένα άλλο μέρος της Πελοποννήσου δεν υπέφερεν τόσα δεινά, όσα η δυστυχής Μεσσηνία. Εκτεθειμένη αδιακόπως εις τας επιδρομάς του αιμοβόρου εχθρού κατερημώθη, οι δε κάτοικοι προτιμώντες ν' αποθάνουν ελεύθεροι κατέφευγαν εις τα όρη, τας κορυφάς και τα σπήλαια, όπου ετρέφοντο με χόρτα. Με όλας τας ενδείας και τας κακουχίας των, δεν έπαυσαν να υπερασπίζονται την ύπαρξίν των με τα όπλα ανά χείρας και πολλότατοι έμειναν θύματα της ελευθερίας επάνω εις το έδαφος της πατρίδας των» (4).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. ΔΕΜΟΔΟΣ ΤΑΚΗΣ: Για το Νιόκαστρο και για το Ναβαρίνο, εκδόσεις Παπαδήμα, Αθήνα 1987, σελ. 40-41. Επίσης, άρθρο του Αλέξανδρου Μπάλτα με τίτλο «Πύλιοι αιχμάλωτοι του Ιμπραήμ στα μεγάλα χρόνια του Αγώνα της Εθνικής μας Ανεξαρτησίας», περιοδικό «Ιθώμη», τεύχος 35-36, Δεκέμβριος 1994, σελ. 26.
2. Απόσπασμα του καταλόγου του εκτάκτου επιτρόπου της Άνω Μεσσηνίας Αντώνη Τζούνη με τα ονοματεπώνυμα των αιχμαλώτων, δημοσιεύθηκε από το Σωτήρη Αθανασιάδη στην εφημερίδα "Νέστωρ", το Δεκέμβριο του 1928, στο φύλλο 203. Επίσης, απόσπασμα του καταλόγου των αιχμαλώτων παρουσίασε ο Βασίλης Καλδής στο βιβλίο του «Οι Κυνηγιώτες στην επανάσταση του 1821 », Αθήνα 1983, σελ. 112-114. Ολόκληρος, όμως, ο κατάλογος δημοσιεύθηκε από το φιλόλογο Αλέξανδρο Αθ. Μπάλτα με τίτλο «Πύλιοι αιχμάλωτοι του Ιμπραήμ στα μεγάλα χρόνια του Αγώνα της Εθνικής μας Ανεξαρτησίας», περιοδικό «Ιθώμη», τεύχος 35-36, Δεκέμβριος 1994, σελ. 25-36.
3. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ: Γεννήθηκε την περίοδο της Τουρκοκρατίας στο Κοντογόνι. Σε ηλικία μόλις 10 χρόνων πιάστηκε αιχμάλωτος από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ και μεταφέρθηκε στην Αίγυπτο. Σε ηλικία 18 χρόνων δραπέτευσε από εκεί και με ένα σιτοκάραβο έφτασε στη Θεσσαλία. Εκεί συγκρότησε δική του επαναστατική ομάδα και συγκρούστηκε πολλές φορές με τους Τούρκους. Σε μεγάλη ηλικία επέστρεψε στο Κοντογόνι και οι κάτοικοι της περιοχής τον ονόμαζαν «Ρουμελιώτης ο εκδικητής». Βλέπε, Πάνου Κοσμόπουλου: «Γκαφόπουλα: τρία παλληκάρια του Κουφιέρου», Αθήνα, 1984.
4. ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΤΣΕΡΠΕΣ: Ιστορία της Μεσσηνίας από της εποχής των Σταυροφοριών μέχρι του 1830, Αθήναι 1952, σελίδα 112.